STI
Zadbaj o swoje zdrowie
STI to skrót od angielskiego sexually transmitted infections. W dosłownym tłumaczeniu oznacza infekcje przenoszone drogą płciową. Niekiedy nazwa ta jest stosowana zamiennie z określeniem STD – sexually transmitted deaseses, oznaczającym choroby przenoszone drogą płciową. Inna, nieużywana już nazwa to choroby weneryczne.
Obecnie STI są jednymi z najczęściej występujących infekcji zakaźnych. Należą do nich infekcje bakteryjne, wirusowe, grzybicze, a także wywoływane przez pierwotniaki, m. in.:
- chlamydioza
- HIV
- HPV
- kiła
- opryszczka narządów płciowych
- rzeżączka
- rzęsistkowica
- WZW A
- WZW B
- WZW C
Wiele spośród tych infekcji nie daje charakterystycznych objawów i może przez wiele lat pozostać niewykrytych, dlatego ważne jest, aby testować się regularnie oraz zachęcać do tego innych. W ten sposób dbamy o zdrowie i bezpieczeństwo swoje oraz osób, z którymi utrzymujemy kontakty seksualne.
W razie potwierdzenia zakażenia STI konieczne jest poinformowanie wszystkich osób partnerskich o tym fakcie. Ułatwi im to odpowiednio wczesne rozpoczęcie leczenia.
Dzięki rozwojowi metod diagnostyki i leczenia, większość STI można wyleczyć lub doprowadzić do stanu, w którym nie zagrażają naszemu zdrowiu i nie przenoszą się na inne osoby.
Przed niektórymi z nich możemy się skutecznie zabezpieczyć, przyjmując szczepienia ochronne.
W Smart Life Clinic oferujemy pomoc w zakresie profilaktyki, diagnozowania i leczenia STI.
Zbadaj się
Jeśli chcesz zrobić badania lub rozpocząć leczenie, umów się z nami.
Możesz się do nas zgłosić również z badaniami wykonanymi w innej placówce. Pozytywny (dodatni) wynik testów STI skonsultuj ze specjalistą, który zleci odpowiednie leczenie.
Czynniki ryzyka STI
W przypadku wszystkich infekcji przenoszonych drogą płciową do czynników zwiększających ryzyko infekcji należą:
– kontakty seksualne bez prezerwatywy
– częste zmiany partnerów seksualnych
– uzależnienie od środków psychoaktywnych
– inne infekcje przenoszone drogą płciową.
Profilaktyka
W celu uchronienia się przed infekcjami przenoszonymi drogą płciową zaleca się:
– stosowanie prezerwatyw podczas wszystkich rodzajów kontaktów seksualnych
– badania profilaktyczne przed rozpoczęciem współżycia z nową osobą
– unikanie kontaktów seksualnych z osobami o nieznanym statusie STI
– regularne badania kontrolne
– szczepienia
– stosowanie terapii przedekspozycyjnej PrEP HIV
– stosowanie PEP – profilaktyki poekspozycyjnej po narażeniu na zakażenie HIV lub PEP-Doxy po narażeniu na bakteryjne STI
– używanie jedynie sterylnych/osobistych narzędzi do podawania substancji narkotycznych
– unikanie dzielenia się przyrządami służącymi do zażywania narkotyków.
Poniżej znajdziesz przydatne informacje o wybranych STI.
Dzięki nim dowiesz się, jakie są drogi zakażenia, jakie badania możesz wykonać i kiedy najlepiej je zrobić. Poznasz też najczęstsze objawy STI oraz możliwości ich leczenia.
Chlamydioza
Chlamydioza to infekcja wywoływana przez bakterię Chlamydia trachomatis. Jest jednym z nierzeżączkowych zakażeń dróg moczowo-płciowych, znanych również jako NGU (nongonococcal urethritis).
DROGI ZAKAŻENIA
Do zakażenia chlamydią dochodzi podczas bezpośredniego kontaktu błon śluzowych z wydzieliną zakaźną. Transmisja bakterii następuje najczęściej podczas stosunku płciowego (genitalnego, analnego lub oralnego). Bakteria może też się przenieść z matki na dziecko podczas porodu.
Zakażenie to jest jednym z niewielu, które częściej występują u kobiet niż u mężczyzn.
OBJAWY
W większości przypadków infekcja pozostaje bezobjawowa.
Pojawiające się objawy chlamydii są niespecyficzne i często słabo nasilone, przez co łatwo je przeoczyć.
Wśród objawów chlamydiozy u mężczyzn najczęstszym jest zapalenie cewki moczowej, któremu towarzyszy wodnisty, śluzowy lub ropny wyciek z cewki moczowej. Często pojawiają się ból i pieczenie podczas oddawania moczu, zaczerwienienie i świąd w okolicach ujścia cewki moczowej.
U kobiet najczęściej dochodzi do zapalenia szyjki macicy lub zapalenia cewki moczowej. Do możliwych symptomów zapalenia szyjki macicy należą: śluzowe lub śluzowo-ropne upławy i plamienie międzymiesiączkowe. Nieleczone powoduje dalsze zapalenie cewki moczowej, które może się objawiać częstomoczem, dyskomfortem podczas oddawania moczu, wydzieliną z cewki moczowej.
Zapalenie odbytu może występować u obu płci, najczęściej w konsekwencji stosunków analnych z zakażonym mężczyzną. Podczas choroby zaobserwować można śluzowo-ropną wydzielinę z odbytu, ból, pieczenie i/lub krwawienie podczas oddawania stolca.
Nierzeżączkowe zapalenie gardła w wyniku zakażenia Chlamydia trachomatis występuje w efekcie oralnych kontaktów seksualnych z osobą zakażoną. Najczęściej przebiega bezobjawowo lub objawy przypominają zwykłe zapalenie gardła.
U niemowląt zakażonych przez matkę podczas porodu bakteria może spowodować zapalenie spojówek i zapalenie płuc.
Infekcja chlamydią może zostać błędnie zdiagnozowana jako autoimmunologiczne zapalenie jelit lub reumatoidalne zapalenie stawów, ze względu na pojawiające się po zakażeniu biegunki, świąd odbytu lub ból stawów.
OKNO SEROLOGICZNE
Bezpośrednio po zakażeniu ilość bakterii w naszym organizmie jest zbyt mała, żeby wykryć ją testem. Okno serologiczne to czas pomiędzy kontaktem z zakażoną osobą a momentem, kiedy na podstawie badania jesteśmy w stanie stwierdzić, czy doszło do zakażenia.
Okres wylęgania chlamydiozy waha się od 7 do 21 dni (najczęściej 10 – 12 dni). Zatem przyjmujemy, że okno serologiczne w przypadku chlamydii wynosi około 7 – 14 dni. Oznacza to, że test możemy wykonać 7 dni po sytuacji intymnej. Żeby upewnić się, że jesteśmy zdrowi, warto go powtórzyć po upływie co najmniej 14 dni od ryzykownego kontaktu.
DIAGNOSTYKA
Chlamydiozę stwierdza się na podstawie wymazu z odbytu, gardła, cewki moczowej/wydzieliny z pochwy lub badania próbki porannego moczu.
Najszybszym sposobem zdiagnozowania zakażenia chlamydią są szybkie testy antygenowe (płytkowe). W zależności od rodzaju odbytego ryzykownego kontaktu seksualnego pobierany jest wymaz z nabłonka gardła, odbytu, narządów płciowych. Po 20 minutach od pobrania próbki jest dostępny wynik testu i możliwe zastosowanie leczenia.
W razie potrzeby rozszerzonej diagnostyki, osoba pielęgniarska pobiera wymaz w celu wykonania bardziej dokładnego badania PCR (ang. polymerase chain reaction) lub krew w celu sprawdzenia odpowiedzi immunologicznej na zakażenie.
Testy na podstawie próbki moczu uchodzą za niewystarczająco dokładne, dlatego standardowo nie wykonujemy ich w naszej klinice.
LECZENIE
Chlamydia to bakteria, która „chowa się” wewnątrz komórek organizmu człowieka. W związku z tym leczenie zakażenia trwa stosunkowo długo i polega na stosowaniu doustnych antybiotyków. Zazwyczaj przez 7 – 14 dni pacjenci przyjmują Doksycyklinę.
Leczenie powinni przyjmować również partnerzy i partnerki osoby zakażonej, jeśli w ciągu ostatnich 3 miesięcy doszło między nimi do niezabezpieczonego prezerwatywą kontaktu seksualnego, niezależnie od jego rodzaju.
Niektóre szczepy chlamydii bywają oporne na stosowane standardowo antybiotyki, dlatego pod koniec zaleconego leczenia należy wykonać ponownie test, aby upewnić się, że antybiotyk zadziałał. Zastosowanie odpowiedniej antybiotykoterapii prowadzi do całkowitego wyleczenia.
POWIKŁANIA
Nieleczona lub nieprawidłowo leczona chlamydioza może powodować rozprzestrzenianie się zakażenia w organizmie i poważne powikłania. Zwłaszcza, że z czasem objawy mogą całkowicie zaniknąć. Nie oznacza to jednak, że osoba zakażona jest już zdrowa.
Zakażenie bakterią może skutkować zapaleniem najądrzy lub zapaleniem gruczołu krokowego u osób z męskimi organami płciowymi.
Nieleczona chlamydioza wywołuje m.in. zapalenie narządów miednicy mniejszej u osób z żeńskimi organami płciowymi.
Do poważnych konsekwencji zakażenia u kobiet należą poronienia, bezpłodność oraz zwiększone ryzyko ciąży pozamacicznej.
Rzadko spotykaną konsekwencją nieleczonego zakażenia chlamydią jest zapalenie stawów.
HIV
HIV to ludzki wirus nabytego niedoboru odporności.
DROGI ZAKAŻENIA
Wirus HIV przenosi się podczas kontaktu z płynami ustrojowymi osoby zakażonej. Do materiałów najbardziej zakaźnych należą nasienie, wydzielina z pochwy i krew. Oznacza to, że wirusem HIV można się zakazić podczas stosunku płciowego genitalnego, analnego i oralnego, stosowania niesterylnych narzędzi do przyjmowania substancji narkotycznych, a także w innych sytuacjach w konsekwencji kontaktu uszkodzone skóry lub śluzówek z krwią osoby zakażonej.
Transmisja wirusa może nastąpić podczas porodu, z zakażonej matki na dziecko oraz podczas karmienia piersią.
N=N
NIEWYKRYWALNY=NIEZAKAŻAJĄCY
Zasada N=N oznacza, że osoba, która przez co najmniej 6 miesięcy ma niewykrywalną wiremię, nie zakaża drogą kontaktów seksualnych
(ang. U=U: Undetectable = Untransmittable)
OBJAWY
Zakażenie HIV nie wiąże się z charakterystycznymi objawami. Przez wiele lat może też pozostawać utajone – nie powodować żadnych objawów.
Pomiędzy 2 a 4 tygodniem od zakażenia może pojawić się ostra choroba retrowirusowa. W jej trakcie występują gorączka, ból gardła, bóle mięśni, powiększenie węzłów chłonnych. Łatwo pomylić je ze zwykłą infekcją grypopodobną, zwłaszcza że po ok. 2 – 4 tygodniach objawy te samoistnie ustępują.
Następnie infekcja przechodzi w fazę bezobjawową, która może trwać ponad 10 lat. W tym czasie jedynym sposobem wykrycia zakażenia jest wykonanie badań, bo często osoba zakażona nie choruje i nie doświadcza żadnych dolegliwości.
W ciągu kilku do kilkunastu lat pojawiają się choroby wskaźnikowe. Są to choroby wywołane przez zakażenia oportunistyczne, występujące w wyniku upośledzenia przez wirus HIV układu immunologicznego. Znacząco rzadziej pojawiają się one u osób niezakażonych, ponieważ sprawny układ odpornościowy uniemożliwia ich rozwinięcie. Stąd ich nazwa.
OKNO SEROLOGICZNE
W zależności od zastosowanej metody badania okno serologiczne w przypadku wirusa HIV to od 2 do 12 tygodni od potencjalnie ryzykownej sytuacji.
DIAGNOSTYKA
Obecność wirusa HIV stwierdza się na podstawie testu diagnostycznego z krwi. Istnieje wiele metod diagnozowania zakażenia HIV. Do najczęściej spotykanych należą:
– test przesiewowy III generacji (tzw. szybki test płytkowy)
– test przesiewowy IV generacji anty-HIV p24
– HIV RNA
– test potwierdzenia Western Blot.
Szybki test płytkowy III generacji bada przeciwciała anty-HIV1 lub anty-HIV 1/2, które pojawiają się w organizmie po ok. 4 tygodniach od potencjalnie ryzykownego kontaktu. W ciągu 20 minut od pobrania próbki krwi otrzymujemy wynik testu. Test należy powtórzyć po 12 tygodniach od ryzykownej sytuacji, żeby wykluczyć zakażenie.
Test IV generacji anty-HIV p24 sprawdza obecność we krwi antygenu p24, czyli jednego z białek wirusa HIV oraz przeciwciał anty-HIV1/2. Antygen p24 można oznaczyć już po 2 tygodniach od ryzykownego zachowania. Jest to badanie laboratoryjne, wynik otrzymujemy najwcześniej następnego dnia. Test należy powtórzyć po 6 tygodniach od ryzykownej sytuacji w celu wykluczenia zakażenia.
Celem potwierdzenia lub wykluczenia zakażenia HIV, zwykle po uprzednim pozytywnym (dodatnim) wyniku testu p24 wykonuje się laboratoryjne badanie HIV RNA. Na jego podstawie w próbce krwi można wykryć obecność materiału genetycznego wirusa, zanim w organizmie pojawią się przeciwciała. Zdarza się, że w teście przesiewowym otrzymujemy fałszywie dodatni wynik, dlatego zgodnie z najnowszymi wytycznymi PTN AIDS, konieczne jest wykonanie HIV RNA.
Badanie Western Blot również stosuje się w celu potwierdzenia lub wykluczenia zakażenia HIV. Jest to laboratoryjne badanie próbki krwi, wykrywające obecność przeciwciał. Ponieważ pojawiają się one w organizmie później, niż materiał genetyczny wirusa, Western Blot stosuje się po 4 tygodniach od ryzykownej sytuacji.
Badania w kierunku HIV można wykonać bez skierowania w każdym laboratorium. Nie wymaga to żadnego przygotowania, nie trzeba być na czczo.
Bezpłatne i anonimowe testy w większych miastach realizują punkty konsultacyjno-diagnostyczne (PKD). Ich listę znajdziesz na stronie Krajowego Centrum ds. AIDS: www.aids.gov.pl.
Na rynku są również dostępne testy do samodzielnego wykonania w domu.
LECZENIE
Obecnie wyeliminowanie wirusa HIV z organizmu jest bardzo rzadkie. Odnotowano zaledwie kilka takich przypadków na całym świecie. Jednak nowoczesne terapie minimalizują ilość wirusa w organizmie i znacznie zmniejszają ryzyko przeniesienia go na inne osoby.
Powszechnie stosowaną terapią są doustne leki antyretrowirusowe. Najczęściej pacjenci przyjmują raz na dobę 1 tabletkę odpowiedniego leku. Oferta leków antyretrowirusowych jest na tyle szeroka, że umożliwia lekarzom dostosowanie leczenia do ogólnego stanu zdrowia pacjenta.
Od 2022 roku w Polsce jest dostępny lek w postaci iniekcji. Pacjenci objęci nowym schematem leczenia przyjmują 2 zastrzyki co 2 miesiące.
Obywatele Polski oraz obywatele innych krajów posiadający polskie ubezpieczenie są objęci bezpłatnym leczeniem.
POWIKŁANIA
Nieleczone zakażenie HIV prowadzi do zachorowania na AIDS.
Kiła
Kiła to choroba bakteryjna wywoływana przez krętka bladego (Treponema Pallidum).
DROGI ZAKAŻENIA
Do zakażenia krętkiem bladym może dojść podczas kontaktu płciowego zarówno waginalnego, analnego jak i oralnego.
OBJAWY
We wczesnej fazie zakażenie może się rozwijać bez żadnych objawów.
Po około 2-3 tygodniach od kontaktu z patogenem pojawia się objaw pierwotny – niebolesne, pojedyncze owrzodzenie w miejscu wniknięcia bakterii – najczęściej są to okolice penisa, sromu, odbytu lub jamy ustnej. Dodatkowo pojawiają się dolegliwości podobne do objawów grypy, m. in. podwyższona temperatura i ból mięśni. Owrzodzenie pierwotne zanika samoistnie po około 6 tygodniach, nie oznacza to jednak ustąpienia infekcji.
W drugim etapie choroby (7-16 tyg.) pojawia się osutka kiłowa – wysypka na tułowiu i kończynach. Mogą wystąpić plamy i grudki w okolicach narządów płciowych lub w jamie ustnej (lepieże płaskie) oraz miejscowe powiększenie węzłów chłonnych.
Po etapie kiły wczesnej choroba wkracza w okres bezobjawowy, czyli utajony. Ten etap jest szczególnie niebezpieczny, bo daje mylne wrażenie wyleczenia. Jednak niezdiagnozowany i nieleczony może wywołać poważne konsekwencje dla zdrowia. Nawet wiele lat od zakażenia dochodzi do uszkodzenia mózgu, serca, wzroku, słuchu i ośrodkowego układu nerwowego.
Do rzadko obserwowanych objawów tej fazy choroby należą łysienie kępkowate i bielactwo.
OKNO SEROLOGICZNE
Okres wylęgania od kontaktu z drobnoustrojem może trwać od 9 do 90 dni (średnio 21 dni). Przyjmujemy, że okno serologiczne kiły zaczyna się 6 tygodni od potencjalnego zakażenia.
DIAGNOSTYKA
W pierwszych 6 tygodniach od zakażenia krętki kiły można wykryć jedynie podczas badania mikroskopowego wydzieliny ze zmian skórnych.
Po upływie 6 tygodni można wykonać szybki test płytkowy. Polega on na wykrywaniu przeciwciał w próbce krwi. Po 20 minutach od pobrania próbki wynik jest już dostępny i można zastosować leczenia.
Dodatkowo wykonuje się laboratoryjne badanie krwi RPR lub VDRL. Umożliwiają one monitorowanie odczynów krętkowych w organizmie. W ten sposób oznacza się ich miano w momencie wykrycia zakażenia i/lub przed rozpoczęciem leczenia. Następnie powtarza się badanie w odstępach od 6 tygodni do 6 miesięcy w celu potwierdzenia skuteczności leczenia (aż do momentu wyeliminowania z organizmu bakterii krętka bladego).
LECZENIE
Kiłę można całkowicie wyleczyć. Podczas terapii najlepiej zastosować antybiotyki podawane w zastrzykach. Obecnie w leczeniu wykorzystuje się penicylinę benzatynową, znaną również pod nazwą Debecylina. Zwykle pacjent otrzymuje 1 lub 3 iniekcje podawane w 7-dniowych odstępach.
Pacjenci uczuleni na penicylinę mogą stosować doustną antybiotykoterapię. W takim przypadku przyjmują 2 razy dziennie 1 tabletkę Doksycykliny przez 2 do tygodni.
Leczeniu powinny być poddane również osoby partnerskie osoby zakażonej. Dzięki temu nie dochodzi do ponownego zakażenia pacjenta i rozprzestrzeniania choroby.
POWIKŁANIA
Nieleczona kiła po kilku latach etapu bezobjawowego (utajonego) rozsiewa się w całym organizmie, powodując uszkodzenia wielu narządów. Może prowadzić do zmian patologicznych w układach nerwowym, sercowo-naczyniowym i kostnym.
Jeśli masz wątpliwości związane ze swoim zdrowiem, umów się na konsultację z lekarzem.
W trakcie spotkania lekarz odpowie na wszystkie Twoje pytania i w razie potrzeby zaleci odpowiednie badania.